Pustak szalunkowy na ściany piwnicy – Przewodnik dla Inwestora

Pustak szalunkowy na ściany piwnicy – kompleksowy przewodnik dla Inwestora

Decyzja o budowie domu to szereg ważnych wyborów, które mają wpływ na trwałość, funkcjonalność i koszty inwestycji. Jednym z kluczowych etapów jest budowa fundamentów i ścian piwnicy. Coraz częściej Inwestorzy zastanawiają się, czy pustak szalunkowy to dobre rozwiązanie na ściany piwnicy. W tym artykule przyjrzymy się tej technologii bliżej, porównamy ją z tradycyjnymi metodami i przedstawimy kluczowe informacje, które pomogą podjąć świadomą decyzję.

Budowa piwnicy, choć stanowi dodatkowy koszt, oferuje wiele niezaprzeczalnych zalet. Zwiększa powierzchnię użytkową domu bez zajmowania dodatkowego miejsca na działce, co jest szczególnie cenne na mniejszych parcelach w obliczu rosnących cen gruntów. Piwnica to idealne miejsce na kotłownię, garaż, pralnię czy dodatkowe pomieszczenia do przechowywania. Jeśli zdecydowałeś się na dom z piwnicą, wybór odpowiedniego materiału na jej ściany jest niezwykle istotny.

Jakie funkcje pełnią ściany w piwnicy?

Ściany piwnicy to specyficzny element konstrukcyjny budynku, łączący w sobie cechy ścian fundamentowych i ścian parteru, ale z dodatkowymi, unikalnymi wyzwaniami. Podobnie jak inne ściany konstrukcyjne – fundamentowe, parteru, poddasza – ich podstawową funkcją jest przenoszenie obciążeń z wyższych części budynku na fundament. Jednak ściany piwnicy mają też swoje specyficzne zadania.

Ściany fundamentowe przenoszą głównie obciążenia pionowe, a poziome napory gruntu z obu stron zazwyczaj się równoważą. Ściany parteru zmagają się głównie z obciążeniami pionowymi i niewielkimi obciążeniami poziomymi od wiatru. Ściany piwnicy natomiast są u dołu solidnie zamocowane w ławie fundamentowej, u góry opierają się o strop, a po ich zewnętrznej stronie znajduje się duża masa gruntu. Ten grunt wywiera silny napór, który próbuje wepchnąć ścianę do środka, spowodować jej zginanie lub nawet przewrócenie. To realne zagrożenie, które wymaga szczególnej uwagi na etapie projektowania i wykonania.

Dlatego kluczowe jest, aby ściany piwnicy były zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby bezpiecznie wytrzymać napór gruntu. Ich wytrzymałość zależy od wielu czynników, takich jak wysokość i grubość ściany, poziom terenu, rodzaj gruntu, wielkość obciążeń pionowych działających na ścianę oraz oczywiście od użytych materiałów i sposobu zbrojenia. Właściwe rozwiązanie zawsze musi być dobrane przez projektanta w projekcie budowlanym.

Oprócz funkcji nośnej i odporności na napór gruntu, ściany piwnicy pełnią też inne role, choć niektóre z nich, w przeciwieństwie do ścian nadziemnych, mają mniejsze znaczenie.

• Funkcja przeciwpożarowa: Popularne materiały stosowane do budowy ścian piwnicy, takie jak beton czy pustaki szalunkowe, są z natury odporne na ogień i zazwyczaj bez problemu spełniają wymagania przepisów przeciwpożarowych.
• Izolacja akustyczna: Izolacyjność akustyczna ścian piwnicy jest zazwyczaj pomijalna. Piwnica rzadko jest przestrzenią mieszkalną, a ściany zasypane gruntem z zewnątrz skutecznie tłumią dźwięki.

Izolacyjność termiczna i ochrona przed wilgocią

Bardzo ważnym aspektem jest izolacyjność termiczna ścian piwnicy, która ma za zadanie nie tylko ograniczyć straty ciepła, ale także zabezpieczyć ściany przed zawilgoceniem na skutek kondensacji pary wodnej. W piwnicy, gdzie temperatury są niższe niż w części mieszkalnej domu, ciepłe i wilgotne powietrze z pomieszczeń może stykać się z chłodną powierzchnią ściany, prowadząc do skraplania się pary. Aby temu zapobiec i zapewnić komfort użytkowania, konieczne jest odpowiednie ocieplenie ścian piwnicy. Minimalna grubość i parametry materiału izolacyjnego (np. niski współczynnik przewodzenia ciepła λ – lambda) muszą być dobrane przez projektanta na podstawie obliczeń cieplno-wilgotnościowych, uwzględniających specyfikę budynku i warunki gruntowe.

Konieczność zabezpieczenia ściany przed kondensacją wilgoci jest powiązana z utrudnionym procesem wysychania ścian poniżej poziomu gruntu. Ściana piwnicy, niezależnie od użytego materiału, musi od strony zewnętrznej być pokryta szczelną hydroizolacją. Typowe materiały hydroizolacyjne, takie jak masy polimerowo-bitumiczne (KMB), bardzo skutecznie chronią przed wodą z gruntu, ale jednocześnie całkowicie blokują przepływ pary wodnej na zewnątrz. Oznacza to, że wilgoć, która znajdzie się w ścianie (np. na skutek kondensacji, drobnych nieszczelności hydroizolacji lub wilgoci technologicznej z betonu), może wysychać wyłącznie w kierunku do wnętrza piwnicy.

Czy to problem? Takie rozwiązanie może stwarzać kłopoty, jeśli dojdzie do znaczącej kondensacji lub poważniejszych problemów z hydroizolacją zewnętrzną. Na szczęście istnieją sposoby, aby sobie z tym poradzić:

1. Zastosowanie wewnętrznej warstwy termoizolacji z materiału paroprzepuszczalnego.
2. Wykonanie wewnętrznego tynku paroprzepuszczalnego.

Sam materiał ściany piwnicy (bloczki betonowe, beton monolityczny, pustaki keramzytobetonowe, czy pustaki szalunkowe z wypełnieniem betonowym) ma zazwyczaj dobrą paroprzepuszczalność, więc jego wpływ na wysychanie ścian od wewnątrz jest pozytywny i w większości przypadków nie ma decydującego znaczenia przy wyborze materiału. Kluczowe jest odpowiednie ocieplenie i wentylacja piwnicy.

Pustak szalunkowy czy bloczek betonowy? Porównanie

Gdy stajesz przed wyborem materiału na ściany piwnicy, najczęściej rozważa się dwie popularne opcje: bloczki betonowe i pustaki szalunkowe. Oba materiały mają swoje specyficzne cechy, zalety i wady, które wpływają na ich zastosowanie i funkcjonalność.

Bloczki betonowe

Bloczki betonowe to pełne, solidne elementy wykonane z betonu. Cechują się dużą wytrzymałością na ściskanie i trwałością. Są tradycyjnie stosowane do budowy fundamentów i ścian nośnych.

• Zalety bloczków betonowych:
  • Wysoka wytrzymałość i trwałość.
  • Solidna konstrukcja odporna na obciążenia.
  • Relatywnie prosty i szybki proces murowania (bez konieczności dodatkowego zalewania).
  • Ściana jest gotowa do dalszych prac (np. izolacji) zaraz po wymurowaniu.
• Wady bloczków betonowych:
  • Duża waga pojedynczych elementów, co utrudnia transport i montaż.
  • Pracochłonne docinanie bloczków na wymiar.
  • Potencjalnie mniejsza izolacyjność termiczna w porównaniu do pustaków szalunkowych wypełnionych betonem z kruszywa lekkiego (keramzytobetonu), choć zazwyczaj i tak wymagają zewnętrznego ocieplenia.

Pustaki szalunkowe

Pustaki szalunkowe, znane też jako pustaki zalewowe lub zasypowe, to elementy budowlane o pustych przestrzeniach wewnętrznych. Są układane „na sucho” jako szalunek tracony, a następnie wypełniane betonem, tworząc monolityczną, bardzo wytrzymałą konstrukcję.

• Zalety pustaków szalunkowych:
  • Znacznie szybszy proces budowy ścian w porównaniu do tradycyjnego deskowania.
  • Prostszy montaż ze względu na brak konieczności skomplikowanego deskowania.
  • Tworzą monolityczną ścianę po zalaniu betonem, co zapewnia wysoką wytrzymałość i sztywność konstrukcji.
  • Lekkość pustaków przed zalaniem ułatwia ich przenoszenie i układanie.
  • Łatwiejsza obróbka i docinanie w porównaniu do pełnych bloczków betonowych.
  • Możliwość łatwego zbrojenia ściany w kanałach pustaków (poziomo i pionowo).
  • Gładka powierzchnia gotowej ściany, ułatwiająca dalsze wykończenie.
  • Dobra mrozoodporność i wodoodporność samych pustaków (choć hydroizolacja jest niezbędna).
  • Potencjalnie lepsza izolacyjność termiczna niż pełne bloczki betonowe, zwłaszcza gdy wykonane są z keramzytobetonu, choć wymagają zewnętrznego ocieplenia.
  • Relatywnie niska cena samych pustaków.
• Wady pustaków szalunkowych:
  • Konieczność przygotowania lub zamówienia odpowiedniej ilości mieszanki betonowej do wypełnienia pustaków.
  • Czas realizacji jest wydłużony o czas potrzebny na związanie i stwardnienie betonu wewnątrz pustaków przed ułożeniem kolejnych warstw lub rozpoczęciem dalszych prac.
  • Ryzyko przecieków na połączeniach pustaków (w spoinach poziomych lub pionowych), jeśli beton zalewowy nie zostanie prawidłowo i dokładnie zagęszczony na całej wysokości ściany.
  • Słabsza odporność na duże obciążenia boczne (parcie gruntu) w porównaniu do tradycyjnych ścian żelbetowych wykonanych z pełnym deskowaniem, zwłaszcza przy dużych wysokościach ścian lub w trudnych warunkach gruntowych – wymagają odpowiedniego projektu i zbrojenia.

Czym dokładnie jest pustak szalunkowy?

Pustak szalunkowy to prefabrykat budowlany, który pełni funkcję szalunku traconego. Oznacza to, że zastępuje on tradycyjne deskowanie (szalunek), a po wykonaniu ściany pozostaje na stałe jako integralna część elementu. Innym przykładem szalunku traconego są np. płyty filigranowe w stropach.

Pustak szalunkowy fundamentowy lub ścienny jest zazwyczaj wykonany z betonu (poddanego procesowi wibroprasowania, co zwiększa jego wytrzymałość i jednorodność). Ma on różne kształty i wymiary, ale zawsze posiada pustą przestrzeń wewnętrzną przeznaczoną do wypełnienia mieszanką betonową po ułożeniu pustaków. Dzięki tej pustej przestrzeni, pojedynczy pustak jest znacznie lżejszy od pełnego bloczka betonowego o podobnych wymiarach zewnętrznych.

Rodzaje pustaków szalunkowych

System budowy ścian z pustaków szalunkowych wykorzystuje zazwyczaj kilka typów elementów, co pozwala na precyzyjne wznoszenie konstrukcji, w tym narożników i zakończeń:

1. Pustaki podstawowe: Standardowe, proste elementy do wznoszenia prostych fragmentów ściany.
2. Pustaki narożne: Posiadają zamknięcie z jednej strony, umożliwiając estetyczne i konstrukcyjne wykonanie narożników ściany.
3. Pustaki połówkowe: Krótsze elementy (ok. połowy długości pustaka podstawowego), używane do zachowania wymaganego przesunięcia spoin pionowych i wykończenia rzędów.

Odpowiedni dobór i ilość poszczególnych typów pustaków wynika z geometrii ściany projektowanej do wzniesienia i jest określona w projekcie.

Pustaki szalunkowe mogą być również klasyfikowane ze względu na materiał, z którego są wykonane:

• Betonowe: Najczęściej spotykane, wykonane z betonu klasy minimum C12/15, a często nawet C16/20 lub C20/25.
• Keramzytowe: Wykonane z keramzytobetonu (lekkiego betonu z kruszywem keramzytowym). Są lżejsze od pustaków betonowych i charakteryzują się lepszą izolacyjnością termiczną.

Spotyka się także podział na pustaki typu L i C, wynikający z ich kształtu, oraz podział ze względu na przeznaczenie (fundamentowe, ścienne, słupowe).

Właściwości i parametry pustaków szalunkowych

Aby ściany wykonane z pustaków szalunkowych spełniały swoją rolę, kluczowe są ich właściwości i parametry techniczne. Na co zwrócić uwagę?

• Wymiary: Na rynku dostępne są pustaki o różnych wymiarach, co pozwala dopasować grubość ściany do wymagań konstrukcyjnych określonych w projekcie. Najczęściej spotykane wymiary podstawowych pustaków szalunkowych to długość 50 cm i wysokość 20 cm lub 25 cm. Szerokość może wynosić 20, 24, 25, 30, 36 cm. Dostępne są także węższe pustaki (np. 50x12x20 cm) do wznoszenia ścianek działowych. Należy pamiętać, że wymiary mogą się nieznacznie różnić w zależności od producenta (np. 49 cm zamiast 50 cm).
• Waga: Wymiary pustaka bezpośrednio przekładają się na jego wagę. Typowy pustak szalunkowy waży około 20-23 kg. Jest to waga znacznie mniejsza niż pełnego bloczka betonowego o porównywalnych wymiarach zewnętrznych przed wypełnieniem betonem.
• Ilość na palecie i zużycie: Producenci i dostawcy często podają ceny w przeliczeniu na paletę. Typowa paleta może mieścić np. 48 sztuk pustaków 24x24x50 cm lub 60 sztuk pustaków 24x24x59 cm (choć ten wymiar jest mniej standardowy). Aby oszacować potrzebną ilość na metr kwadratowy ściany, przyjmuje się, że do wykonania 1 m² muru potrzeba około 8-10 sztuk pustaków szalunkowych, w zależności od ich dokładnych wymiarów. Do obliczenia łącznej ilości na ściany domu 100 m² lub 150 m² należy policzyć łączną powierzchnię ścian (długość po obrysie pomnożona przez wysokość) i doliczyć niewielki zapas (ok. 5-10%) na docinki i straty.
• Wytrzymałość: Pustaki szalunkowe przeznaczone na elementy nośne muszą mieć odpowiednio wysoką wytrzymałość na ściskanie i parcie boczne (zazwyczaj 3,5-5 N/mm²). Jest to osiągane dzięki technologii wibroprasowania w procesie produkcji. Po zalaniu betonem i prawidłowym zbrojeniu, gotowa ściana zyskuje znacznie wyższą wytrzymałość.
• Odporność na warunki atmosferyczne: Pustaki szalunkowe wykazują korzystne właściwości w zakresie odporności na mróz i wodę. Jednak w przypadku ścian fundamentowych i piwnicznych, które mają kontakt z gruntem, niezbędne jest wykonanie skutecznej hydroizolacji zewnętrznej, niezależnie od materiału, z którego ściana jest wykonana.

Zastosowanie pustaków szalunkowych

Pustaki szalunkowe są materiałem o bardzo szerokim zastosowaniu w budownictwie, wszędzie tam, gdzie wymagane są solidne, betonowe lub żelbetowe mury i ściany. Najczęściej wykorzystuje się je do:

• Budowy ścian fundamentowych: Są doskonałą alternatywą dla tradycyjnych ścian monolitycznych z obustronnym deskowaniem, znacznie przyspieszając prace.
• Wznoszenia ścian piwnicznych: Tworzą wytrzymałą konstrukcję odporną na napór gruntu.
• Budowy ścian przyziemia: W niektórych projektach mogą być stosowane także powyżej poziomu gruntu.
• Wykonania murów oporowych: Służą do budowy konstrukcji, które mają za zadanie powstrzymać ziemię (choć przy dużych obciążeniach konieczne jest szczegółowe zaprojektowanie zbrojenia).
• Budowy słupów, szybów windowych, basenów: Umożliwiają szybkie wznoszenie różnorodnych konstrukcji żelbetowych bez pracochłonnego deskowania.
• Realizacji murów ogrodzeniowych, budynków gospodarczych, garaży, elementów małej architektury: Stanowią prostą i efektywną technologię do wznoszenia różnego rodzaju konstrukcji z betonu.

Dzięki swojej budowie i możliwości zbrojenia, pustaki szalunkowe pozwalają na stworzenie monolitycznej ściany betonowej lub żelbetowej o parametrach zbliżonych do ściany wykonanej tradycyjną metodą z pełnym deskowaniem, ale w znacznie szybszym tempie i często niższym kosztem robocizny (ze względu na brak deskowania).

Jak układać pustaki szalunkowe? Praktyczny przewodnik

Proces wznoszenia ścian z pustaków szalunkowych, choć prostszy niż tradycyjne deskowanie, wymaga przestrzegania kilku kluczowych zasad. Oto etapy pracy:

1. Przygotowanie podłoża (pozioma hydroizolacja): Zanim zaczniesz układać pustaki, konieczne jest zabezpieczenie ławy fundamentowej przed podciąganiem kapilarnym wilgoci z gruntu. Na wyrównanej (jeśli to konieczne, cienką warstwą zaprawy cementowej) powierzchni ławy fundamentowej układa się poziomą izolację przeciwwilgociową. Najczęściej są to dwie warstwy papy izolacyjnej klejone lepikiem na gorąco lub emulsją asfaltowo-kauczukową, ewentualnie specjalistyczne taśmy hydroizolacyjne.
2. Układanie pustaków „na sucho”: Na przygotowanym, zaizolowanym podłożu układa się pierwszą warstwę pustaków szalunkowych. Robi się to bez użycia zaprawy murarskiej w spoinach poziomych i pionowych (stąd nazwa „na sucho”). Należy pamiętać o odpowiednim przesunięciu spoin pionowych w kolejnych warstwach (zazwyczaj o pół długości pustaka), co zapewnia lepsze powiązanie konstrukcji i jej stabilność. Do tego celu używa się pustaków połówkowych lub docina standardowe. Kluczowe jest przestrzeganie limitu wysokości jednorazowego wznoszenia muru przed zalaniem betonem – zazwyczaj układa się maksymalnie 3 warstwy pustaków o wysokości 25 cm (lub 24 cm) lub maksymalnie 4 warstwy o wysokości 20 cm (lub 19 cm).
3. Montaż zbrojenia (jeśli wymagane): Po ułożeniu 3-4 warstw pustaków, jeśli projekt przewiduje zbrojenie ściany (co jest standardem w przypadku ścian piwnicznych narażonych na parcie gruntu), montuje się pręty zbrojeniowe. Pustaki szalunkowe posiadają specjalnie wyprofilowane ścianki poprzeczne i pionowe kanały, które ułatwiają układanie prętów zarówno w kierunku poziomym, jak i pionowym. Sposób, średnica i ilość prętów zbrojeniowych (np. pręty Ø 8-10 mm dla zbrojenia ścian i Ø 12-14 mm dla wieńca) są zawsze ściśle określone w projekcie konstrukcyjnym i muszą być bezwzględnie przestrzegane. Zbrojenie poziome układa się w „korytkach” w pustakach, a pionowe w pustych przestrzeniach wewnętrznych. Na ostatniej warstwie układa się dodatkowe pręty, które po zabetonowaniu utworzą wieniec zamykający ścianę.
4. Zalewanie pustaków mieszanką betonową: Po ułożeniu odpowiedniej liczby warstw i zamontowaniu zbrojenia (jeśli występuje), pustaki zalewa się mieszanką betonową. Klasa betonu zależy od wymagań projektowych i obciążeń działających na ścianę, ale zazwyczaj stosuje się beton o klasie nie niższej niż C16/20, a często nawet C20/25.

Przy betonowaniu należy zwrócić szczególną uwagę na cztery ważne aspekty:

• Konsystencja betonu: Mieszanka betonowa nie może być ani zbyt sucha (utrudni wypełnienie pustek), ani zbyt płynna (może wypływać ze spoin). Powinna mieć odpowiednią, półpłynną konsystencję, umożliwiającą swobodne rozpływanie się w pustakach i szczelne wypełnienie całej przestrzeni. Należy postępować zgodnie z instrukcjami dostawcy betonu lub producenta mieszanki.
• Dokładne wypełnienie: Beton musi dokładnie wypełnić wszystkie puste przestrzenie w pustakach, w tym kanały ze zbrojeniem i narożniki. Szczególnie ważne jest precyzyjne wypełnienie na połączeniach pustaków.
• Zagęszczenie betonu: Po wylaniu betonu należy go odpowiednio zagęścić, np. za pomocą wibratora buławowego (pogrążalnego) lub, przy mniejszych wysokościach i prostej konstrukcji, poprzez ostukanie ścianek pustaków gumowym młotkiem. Zagęszczenie usuwa pęcherzyki powietrza z mieszanki betonowej i zapewnia jej jednorodność oraz ścisłe przyleganie do ścianek pustaków i zbrojenia, co jest kluczowe dla wytrzymałości ściany i uniknięcia późniejszych przecieków przez spoiny.
• Czas związania: Po zalaniu betonem należy odczekać, aż mieszanka zwiąże i osiągnie wystarczającą wytrzymałość, zanim ułoży się kolejne warstwy pustaków lub rozpocznie dalsze prace na tej ścianie. Czas ten zależy od temperatury i rodzaju betonu, ale zazwyczaj wynosi co najmniej 24 godziny.

Orientacyjne zużycie betonu do zalania pustaków szalunkowych zależy od grubości ściany:

• Ściana o grubości 20-24 cm: ok. 0,14 – 0,18 m³ betonu na 1 m² ściany.
• Ściana o grubości 25 cm: ok. 0,18 – 0,20 m³ betonu na 1 m² ściany.
• Ściana o grubości 30 cm: ok. 0,22 – 0,25 m³ betonu na 1 m² ściany.
• Ściana o grubości 36 cm: ok. 0,26 – 0,30 m³ betonu na 1 m² ściany.

Są to wartości szacunkowe, które mogą się różnić w zależności od dokładnych wymiarów wewnętrznych pustaków.

Po wzniesieniu ścian piwnicy z pustaków szalunkowych (lub z dowolnego innego materiału stykającego się z gruntem) niezbędne jest wykonanie odpowiedniej izolacji przeciwwilgociowej (lub przeciwwodnej, w zależności od warunków gruntowych). Jest to kluczowy element zabezpieczający piwnicę przed zawilgoceniem z zewnątrz.

Kiedy konieczne jest zbrojenie pustaków szalunkowych?

Decyzja o zbrojeniu ściany wykonanej z pustaków szalunkowych nie jest opcjonalna – wynika z projektu budowlanego, który uwzględnia przewidywane obciążenia, w tym przede wszystkim parcie gruntu na ściany piwnicy. Zbrojenie zwiększa wytrzymałość ściany na zginanie i rozciąganie, co jest kluczowe dla jej stabilności pod wpływem naporu ziemi.

Ściany fundamentowe i piwniczne wykonane z pustaków szalunkowych zbroi się zazwyczaj poziomo i pionowo.

• Zbrojenie poziome: Układa się je w specjalnie wyprofilowanych zagłębieniach w poprzecznych ściankach pustaków, najczęściej w co drugiej lub co trzeciej warstwie.
• Zbrojenie pionowe: Składa się z prętów umieszczanych w pionowych kanałach w pustakach. Umieszcza się je w regularnych odstępach, w narożnikach ścian oraz po obu stronach otworów okiennych czy drzwiowych.
• Wieniec zamykający: Na ostatniej warstwie pustaków (tuż pod stropem piwnicy) układa się dodatkowe pręty poziome (zazwyczaj 2-4 sztuki o większej średnicy, np. Ø 12-14 mm), które wraz z zabetonowanym wypełnieniem tworzą poziomy wieniec żelbetowy. Wieniec ten spina ścianę w poziomie i stanowi podparcie dla stropu. Pionowe pręty zbrojenia ścian powinny być zakotwione w wieńcu lub w stropie.

Średnice prętów i ich rozmieszczenie są zawsze szczegółowo określone w projekcie przez konstruktora. W standardowych przypadkach ścian piwnicznych domów jednorodzinnych stosuje się często pręty o średnicy 8-12 mm, ale przy większych obciążeniach, wysokościach lub w trudnych warunkach gruntowych, zbrojenie może być bardziej rozbudowane.

Ile kosztują pustaki szalunkowe?

Cena pustaków szalunkowych może się różnić w zależności od producenta, regionu kraju, wymiarów pustaka i aktualnej sytuacji na rynku materiałów budowlanych. Można jednak podać pewne orientacyjne przedziały cenowe, aby oszacować koszt materiału.

Ceny pojedynczych pustaków szalunkowych wahają się zazwyczaj od 7,00 zł do 10,00 zł za sztukę (stan na 2024 rok).

• Najtańsze pustaki mogą kosztować ok. 4-4,50 zł/szt (choć te z niższej półki mogą mieć mniejsze wymiary lub niższą klasę betonu).
• Pustak szalunkowy o wymiarach 24x24x50 cm kosztuje często od 6 zł wzwyż.
• Większe elementy, np. 50x40x25 cm, mogą kosztować ok. 9-10 zł za sztukę.

Pamiętaj, że do ceny pustaków należy doliczyć koszt betonu do wypełnienia, koszt zbrojenia (jeśli wymagane), koszty transportu oraz oczywiście koszt robocizny ekipy budowlanej. Cena ściany wykonanej z pustaków szalunkowych jest sumą tych wszystkich elementów.

Przykładowa ilość pustaków na palecie transportowej (może się różnić w zależności od producenta):

• Pustaki 50 x 20 x 25 cm: ok. 60 sztuk na palecie.
• Pustaki 50 x 25 x 25 cm: ok. 50 sztuk na palecie.
• Pustaki 50 x 30 x 25 cm: ok. 40 sztuk na palecie.

Zawsze warto dopytać dostawcę o dokładne ceny, warunki dostawy i możliwość negocjacji przy większych zamówieniach.

Pustak szalunkowy a bloczek betonowy – co lepsze na ściany piwnicy?

Nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie. Wybór pomiędzy pustakami szalunkowymi a bloczkami betonowymi na ściany piwnicy zależy od wielu czynników i powinien być rozstrzygany indywidualnie dla każdego projektu.

Bloczki betonowe pozwalają na bardzo szybkie murowanie, a ściana jest gotowa do izolacji zaraz po jej wzniesieniu, co potencjalnie skraca czas do rozpoczęcia kolejnych etapów. Bloczki są solidne i wytrzymałe na ściskanie. Ich główną wadą jest jednak duża waga, co może być problematyczne przy transporcie i układaniu na większej wysokości, oraz trudniejsza obróbka (docinanie).

Pustaki szalunkowe są lżejsze przed zalaniem betonem, co ułatwia ich układanie i docinanie. Umożliwiają stworzenie monolitycznej, żelbetowej (po zbrojeniu) ściany o wysokiej wytrzymałości na ściskanie i zginanie. Zapewniają potencjalnie lepszą izolacyjność termiczną niż pełny beton, choć zazwyczaj i tak wymagają zewnętrznego ocieplenia. Ich wadą jest konieczność dodatkowego etapu prac – przygotowania i zalania betonem, a następnie czekania na jego związanie. Istnieje też niewielkie ryzyko przecieków na spoinach, jeśli beton nie zostanie odpowiednio zagęszczony.

Decyzję o wyborze technologii i materiału na ściany piwnicy podejmuje przede wszystkim projektant na etapie tworzenia projektu budowlanego, uwzględniając specyfikę konstrukcji, obciążenia, warunki gruntowe oraz rozwiązania architektoniczne. Na etapie wykonawczym, w porozumieniu z kierownikiem budowy, można ewentualnie rozważyć zmiany technologii w stosunku do projektu (jeśli projektant to dopuszcza), biorąc pod uwagę praktyczne uwarunkowania na budowie, doświadczenie ekipy oraz budżet.

Zarówno ściany wykonane z bloczków betonowych, jak i z pustaków szalunkowych (przy zachowaniu wymaganych reżimów technicznych i zaleceń projektowych – odpowiednia klasa betonu, zbrojenie, zagęszczenie, pielęgnacja betonu, hydroizolacja) mogą spełniać wszystkie wymagania techniczne stawiane ścianom piwnicznym w zakresie nośności, odporności na napór gruntu i trwałości. Parametry termiczne obu rozwiązań są zbliżone i w obu przypadkach do uzyskania odpowiedniej izolacyjności cieplnej konieczne jest zastosowanie dedykowanego materiału izolacyjnego (np. styropianu ekstrudowanego XPS) od strony zewnętrznej ściany.

Główne wady i najważniejsze zalety pustaków szalunkowych

Podsumowując, technologia budowy ścian piwnicy z pustaków szalunkowych, jak każda, ma swoje mocne i słabe strony:

• Zalety pustaków szalunkowych:
  • Szybkość budowy: Znacznie szybszy montaż w porównaniu do tradycyjnego deskowania.
  • Prostota układania: Pustaki układa się „na sucho”, bez użycia zaprawy murarskiej.
  • Monolityczna konstrukcja: Po zalaniu betonem tworzą solidną, jednolitą ścianę żelbetową (jeśli jest zbrojona).
  • Wysoka wytrzymałość: Szczególnie na obciążenia pionowe (ściskanie) i zginanie (przy odpowiednim zbrojeniu na parcie gruntu).
  • Łatwość zbrojenia: Kanały i korytka w pustakach ułatwiają umieszczenie zbrojenia poziomego i pionowego.
  • Niska waga: Ułatwia transport i pracę na budowie przed zalaniem.
  • Łatwość obróbki: Prostsze docinanie pustaków niż pełnych bloczków.
  • Gładka powierzchnia: Gotowa ściana ma powierzchnię ułatwiającą wykończenie.
  • Mrozoodporność i wodoodporność: samych pustaków.
  • Relatywnie niska cena: samych pustaków.
• Wady pustaków szalunkowych:
  • Dodatkowy etap prac: Konieczność przygotowania/zamówienia i zalania pustaków betonem.
  • Wydłużony czas realizacji: Czekanie na związanie betonu przed dalszymi pracami.
  • Wymagane precyzyjne wykonanie: Konieczność dokładnego zagęszczenia betonu, aby uniknąć pustek i ryzyka przecieków na spoinach.
  • Niższa odporność na parcie boczne: w porównaniu do bardzo masywnych ścian żelbetowych z pełnym deskowaniem (choć przy prawidłowym zbrojeniu według projektu spełniają wymagania na ściany piwnic domów jednorodzinnych).
  • Konieczność użycia betonu o odpowiedniej klasie: i konsystencji.

Podsumowanie

Czy pustak szalunkowy to dobre rozwiązanie dla ścian piwnicy? Zdecydowanie tak, jest to uznana i często stosowana technologia, która ma wiele zalet, zwłaszcza jeśli zależy nam na szybkości budowy, prostocie montażu pustaków oraz możliwości łatwego zbrojenia ścian w celu zwiększenia ich odporności na napór gruntu.

Jednak, podobnie jak w przypadku każdej technologii, kluczem do sukcesu jest prawidłowe jej zastosowanie, zgodne z projektem budowlanym i sztuką budowlaną. Należy zwrócić szczególną uwagę na jakość betonu do wypełnienia, jego dokładne zagęszczenie, prawidłowy montaż zbrojenia (jeśli jest przewidziane) oraz wykonanie skutecznej hydroizolacji zewnętrznej ściany.

Wybór pomiędzy pustakami szalunkowymi a bloczkami betonowymi na ściany piwnicy powinien opierać się na analizie specyfiki konkretnego projektu, warunków gruntowych, wymaganej wytrzymałości i izolacyjności ściany, dostępności materiałów i doświadczenia ekipy wykonawczej. Ostateczna decyzja należy do projektanta, a na etapie wykonawczym, do kierownika budowy w porozumieniu z inwestorem.

Technologia pustaków szalunkowych to efektywna i nowoczesna metoda budowy solidnych ścian piwnicznych, która przy prawidłowym zastosowaniu gwarantuje trwałość i bezpieczeństwo konstrukcji na lata. Stanowi bardzo dobrą alternatywę dla tradycyjnych ścian monolitycznych, pozwalając na przyspieszenie prac i optymalizację kosztów.